- Historia ZKM
- ⇨
- lata: 1967-1968
Historia komunikacji miejskiej
ZKM Chełm (1959-1989) - ciąg dlaszy. 1967 r. (ZKM Chełm)
Od nowego roku rozpoczęto eksploatację nowej linii:
8 (trasa: Cementownia - Fabryczna - Przemysłowa - 22 Lipca - pl. PKWN - Odrodzonego W.P. - Młodowskiej - pl. Kościuszki - powrót: Lenina - Mickiewicza - Gdańska - i dalej Młodowskiej...). Tak naprawdę zastąpiła ona linię 1 bis A - i miała na celu rozładowanie obciążenia pasażerskiego na linii Śródmieście - Dyrekcja - Cementownia.
Natomiast od 1 lipca powstała nowa koncepcja linii 1 bis (trasa: Dworzec PKP - Przemysłowa - 22 Lipca - pl. PKWN - Odrodzonego W.P. - Młodowskiej - Lubelska - Krzyżówki Lubelskie - Kumowa Dolina). Linię uruchomiono na okres wakacji.
W tym rozkładzie zlikwidowano również linię 1 bis B (na jej miejsce powstała od stycznia 1968 r. linia 8 bis uruchamiana tylko w godzinach szczytu przewozów pracowników do Cementowni).
W maju Chełm wzbogacił się o 5 nowych autobusów. W ciągu roku przybyło ich faktycznie 15 (czytaj niżej). Dokonano remontów kapitalnych 4 wozów, a zezłomowano 3(1)
Zajezdnia nominalnie obliczona była od momentu jej powstania na pomieszczenie maksymalnie 20 wozów. Z końcem roku okazała się zbyt mała. 29 grudnia dotarło do Chełma 10 nowych autobusów SAN H-100B. Była to odpowiedź na zgłoszone zapotrzebowanie, gdyż ZKM oprócz obsługiwanych dziennych linii przygotowywało się do uruchomienia (w 1968 r.) przewozów zamkniętych. Chodziło o dowóz pracowników i więźniów na budowę Cementowni Chełm II. Autobusy zostały zarejestrowane i wciągnięte na stan dopiero w styczniu 1968 r. Do tego czasu średnio w ciągu roku gotowych do ruchu było 14 wozów.
W owym czasie kadra komunikacji miejskiej w Chełmie liczyła 69 osób (w tym m.in. 17 pracowników warsztatowych, 13 konduktorów i 22 kierowców).
W prasie z tego okresu są pierwsze wzmianki o kursowaniu autobusów stadami (jakże charakterystyczna cecha rozkładów jazdy w Chełmie przez długi czas). Otóż w obrębie 10-15 min. na przystanek podjeżdżały wszystkie autobusy, a na następne jakiekolwiek połączenie czekało się ok. godziny.
15 kwietnia podniesiono kary za jazdę bez biletu do 50 zł (w obrębie miasta) i 100 zł na liniach 3 i 4 wyjeżdżających poza jego obręb.
1 lipca zmodyfikowano kompleksowo cały cennik biletów, co miało zapobiec (niestety i tak bezskutecznie) deficytowi ZKM. Również w lipcu ruszyła akcja wymiany zniszczonych słupków przystankowych z literą "A".
Z ciekawostek dotyczących samej firmy MPGK Chełm (to w jej skład wchodził Zakład Komunikacji Miejskiej) należy wspomnieć, że w dalszym ciągu świadczono usługi dwoma (potwornie wyeksloatowanymi) taksówkami bagażowymi. Tylko w I półroczu wykonały one 974 kursy zarobkowe. Był to jednak przedostatni rok ich działalności.
Garść danych statystycznych z Chełma: na początku roku było zarejestrowane 324 pojazdy osobowe, w tym 42 jako taksówki. W połowie roku podano, że w mieście wydarzyło się 9 wypadków drogowych, w których 4 osoby zostały ranne, a 2 zabite.(1)
8 (trasa: Cementownia - Fabryczna - Przemysłowa - 22 Lipca - pl. PKWN - Odrodzonego W.P. - Młodowskiej - pl. Kościuszki - powrót: Lenina - Mickiewicza - Gdańska - i dalej Młodowskiej...). Tak naprawdę zastąpiła ona linię 1 bis A - i miała na celu rozładowanie obciążenia pasażerskiego na linii Śródmieście - Dyrekcja - Cementownia.
Natomiast od 1 lipca powstała nowa koncepcja linii 1 bis (trasa: Dworzec PKP - Przemysłowa - 22 Lipca - pl. PKWN - Odrodzonego W.P. - Młodowskiej - Lubelska - Krzyżówki Lubelskie - Kumowa Dolina). Linię uruchomiono na okres wakacji.
W tym rozkładzie zlikwidowano również linię 1 bis B (na jej miejsce powstała od stycznia 1968 r. linia 8 bis uruchamiana tylko w godzinach szczytu przewozów pracowników do Cementowni).
W maju Chełm wzbogacił się o 5 nowych autobusów. W ciągu roku przybyło ich faktycznie 15 (czytaj niżej). Dokonano remontów kapitalnych 4 wozów, a zezłomowano 3(1)
Zajezdnia nominalnie obliczona była od momentu jej powstania na pomieszczenie maksymalnie 20 wozów. Z końcem roku okazała się zbyt mała. 29 grudnia dotarło do Chełma 10 nowych autobusów SAN H-100B. Była to odpowiedź na zgłoszone zapotrzebowanie, gdyż ZKM oprócz obsługiwanych dziennych linii przygotowywało się do uruchomienia (w 1968 r.) przewozów zamkniętych. Chodziło o dowóz pracowników i więźniów na budowę Cementowni Chełm II. Autobusy zostały zarejestrowane i wciągnięte na stan dopiero w styczniu 1968 r. Do tego czasu średnio w ciągu roku gotowych do ruchu było 14 wozów.
W owym czasie kadra komunikacji miejskiej w Chełmie liczyła 69 osób (w tym m.in. 17 pracowników warsztatowych, 13 konduktorów i 22 kierowców).
W prasie z tego okresu są pierwsze wzmianki o kursowaniu autobusów stadami (jakże charakterystyczna cecha rozkładów jazdy w Chełmie przez długi czas). Otóż w obrębie 10-15 min. na przystanek podjeżdżały wszystkie autobusy, a na następne jakiekolwiek połączenie czekało się ok. godziny.
15 kwietnia podniesiono kary za jazdę bez biletu do 50 zł (w obrębie miasta) i 100 zł na liniach 3 i 4 wyjeżdżających poza jego obręb.
1 lipca zmodyfikowano kompleksowo cały cennik biletów, co miało zapobiec (niestety i tak bezskutecznie) deficytowi ZKM. Również w lipcu ruszyła akcja wymiany zniszczonych słupków przystankowych z literą "A".
Z ciekawostek dotyczących samej firmy MPGK Chełm (to w jej skład wchodził Zakład Komunikacji Miejskiej) należy wspomnieć, że w dalszym ciągu świadczono usługi dwoma (potwornie wyeksloatowanymi) taksówkami bagażowymi. Tylko w I półroczu wykonały one 974 kursy zarobkowe. Był to jednak przedostatni rok ich działalności.
Garść danych statystycznych z Chełma: na początku roku było zarejestrowane 324 pojazdy osobowe, w tym 42 jako taksówki. W połowie roku podano, że w mieście wydarzyło się 9 wypadków drogowych, w których 4 osoby zostały ranne, a 2 zabite.(1)
aktualizacja: 6.11.2021 r.
Powyższy materiał opracowano na podstawie dokumentów z Archiwum Państwowe w Lublinie o/Chełm (APLOCh), lokalnej prasy z tamtego okresu oraz wydawnictwa Rocznik Chełmski tom 8, W. Sulimierski "Zarys Dziejów komunikacji miejskiej w Chełmie" (zbiory ChBP).
Powyższy materiał opracowano na podstawie dokumentów z Archiwum Państwowe w Lublinie o/Chełm (APLOCh), lokalnej prasy z tamtego okresu oraz wydawnictwa Rocznik Chełmski tom 8, W. Sulimierski "Zarys Dziejów komunikacji miejskiej w Chełmie" (zbiory ChBP).
linii | (miasto / ogółem) | zakup | remonty | złomowanie | stan | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| | | | |||||
|
(1) - gazeta "Sztandar Ludu" rocznik 1967 (zbiory ChBP), (2) - oprócz linii 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 i 8 istniały linie tzw. "bisowe": 1 bis (Dworzec PKP - Kumowa Dolina) oraz 2 bis - (Krzyż. Wojsławickie - Szpital), (3) - APLOCh: Półroczne sprawozdania z komunikacji miejskiej za 1967 r. (4) - suma długość wszystkich tras to 69,9 km, (5) - autobusy dotarły 29.12.1967 i przed końcem roku nie zostały zarejestrowane, ZKM wykazało je w sprawozdaniach dopiero w roku przyszłym, (6) - stan na koniec roku bez uwzględnienia 10 autobusów które dotarły 29.12.1967. * - długość ulic objętych siatką komunikacji miejskiej (nie liczono powtórnie dublujących się odcinków, na których kursowało wiele linii). Sumaryczna długość wszystkich linii - patrz (4). | |||||||
1968 r. (ZKM Chełm)
Na początku roku ZKM dysponowało 18 autobusami. Tylko jeden z nich był w pełni przystosowany do komunikacji miejskiej (SAN H-100B). Już w styczniu liczba autobusów powiększyła się o 10 nowych Sanów H-100. W ciągu roku były jeszcze dwie dostawy: 3 szt. oraz w grudniu kolejne 3 szt. modelu H-100. Miasto starało się także o kilka Jelczy (tzw. ogórków) mających obsługiwać linie do Cementowni. Jednak ówczesne przepisy rozdzielnika państwowego stanowiły, że przysługują one jedynie miastom pow. 100.000 mieszkańców.
Od 1 stycznia na wozach ZKM zaczęły pojawiać się malowane herby miasta - zrobiono to wzorem większych miast w Polsce.
Także jeszcze w styczniu zmieniono rozkłady jazdy: zwiększono obsadę linii 3 i 6 (dodano po jednym wozie) oraz wydłużono niektóre kursy linii 1 do Kumowej Doliny (w niedziele wszystkie kursy "jedynki" co pół godziny były wydłużane).
Pojawiła się również linia 8 bis kursująca tylko w godzinach szczytu (trasa: pl. PKWN - 22 Lipca - Przemysłowa - Fabryczna - Cementownia). Zastapiła zlikwidowaną 1.01.1967 r. linię 1 bis B.
Jak donosiła lokalna prasa - mimo zmian w kursach jeszcze w marcu na przystankach wisiały stare, nieaktualne rozkłady jazdy.
Jeżeli chodzi o cały rok 1968 to z ciekawostek należy odnotować kilka faktów. W tym okresie istniały 2 linie tzw. zamknięte (dowoziły pracowników oraz więźniów na budowę Cementowni Chełm II). Trasy obu linii to ok. 9 km. W sumie w ciągu roku przewieziono w ten sposób aż 321.000 osób.
Trochę statystyki. Przeciętnie w roku w ciągłym ruchu było 22 wozy, a gotowych do eksploatacji 25. Liczba linii nie zmieniła się w stosunku do poprzedniego roku, natomiast nominalna pojemność pasażerska całego taboru wzrosła do 2.176 osób.
Autobusy nadal były brudne, zaśmiecone, bardzo awaryjne i niepunktualne. Pasażerowie skarżyli się na tłok i obcesowość kierowców. Takie to były czasy w całej naszej Polsce.
W lipcu zatrudniono drugą osobę do mycia wozów - co natychmiast dało pozytywne estetyczno-higieniczne rezultaty.
Interesującym wydarzeniem dla mieszkańców na początku tego roku okazał się montaż sygnalizacji świetlnej na dworcu PKS przy ul. Lwowskiej - to był prawdziwy "powiew wielkomiejskich nowinek". Przy okazji przeniesiono przystanek ZKM znajdujący się przy samym dworcu PKS za dawną ul. Targową (obecnie Armii Krajowej).
Ciekawe motoryzacyjne statystyki (1.01.1968). Po ulicach Chełma jeździło wówczas 3.675 pojazdów (w tym 2.565 prywatnych) 2.200 motocykli, 341 samochodów osobowych i 24 ciężarowe (zaliczano do nich także Nysy i Żuki).(1)
Fotografia: Dworzec PKS, ul. Lwowska "Sztandar Ludu" 1968 r., autor n/n (zbiory ChBP).
Od 1 stycznia na wozach ZKM zaczęły pojawiać się malowane herby miasta - zrobiono to wzorem większych miast w Polsce.
Także jeszcze w styczniu zmieniono rozkłady jazdy: zwiększono obsadę linii 3 i 6 (dodano po jednym wozie) oraz wydłużono niektóre kursy linii 1 do Kumowej Doliny (w niedziele wszystkie kursy "jedynki" co pół godziny były wydłużane).
Pojawiła się również linia 8 bis kursująca tylko w godzinach szczytu (trasa: pl. PKWN - 22 Lipca - Przemysłowa - Fabryczna - Cementownia). Zastapiła zlikwidowaną 1.01.1967 r. linię 1 bis B.
Jak donosiła lokalna prasa - mimo zmian w kursach jeszcze w marcu na przystankach wisiały stare, nieaktualne rozkłady jazdy.
Jeżeli chodzi o cały rok 1968 to z ciekawostek należy odnotować kilka faktów. W tym okresie istniały 2 linie tzw. zamknięte (dowoziły pracowników oraz więźniów na budowę Cementowni Chełm II). Trasy obu linii to ok. 9 km. W sumie w ciągu roku przewieziono w ten sposób aż 321.000 osób.
Trochę statystyki. Przeciętnie w roku w ciągłym ruchu było 22 wozy, a gotowych do eksploatacji 25. Liczba linii nie zmieniła się w stosunku do poprzedniego roku, natomiast nominalna pojemność pasażerska całego taboru wzrosła do 2.176 osób.
Autobusy nadal były brudne, zaśmiecone, bardzo awaryjne i niepunktualne. Pasażerowie skarżyli się na tłok i obcesowość kierowców. Takie to były czasy w całej naszej Polsce.
W lipcu zatrudniono drugą osobę do mycia wozów - co natychmiast dało pozytywne estetyczno-higieniczne rezultaty.
Interesującym wydarzeniem dla mieszkańców na początku tego roku okazał się montaż sygnalizacji świetlnej na dworcu PKS przy ul. Lwowskiej - to był prawdziwy "powiew wielkomiejskich nowinek". Przy okazji przeniesiono przystanek ZKM znajdujący się przy samym dworcu PKS za dawną ul. Targową (obecnie Armii Krajowej).
Ciekawe motoryzacyjne statystyki (1.01.1968). Po ulicach Chełma jeździło wówczas 3.675 pojazdów (w tym 2.565 prywatnych) 2.200 motocykli, 341 samochodów osobowych i 24 ciężarowe (zaliczano do nich także Nysy i Żuki).(1)
aktualizacja: 6.11.2021 r.
Powyższy materiał opracowano na podstawie dokumentów z Archiwum Państwowe w Lublinie o/Chełm (APLOCh), lokalnej prasy z tamtego okresu oraz wydawnictwa Rocznik Chełmski tom 8, W. Sulimierski "Zarys Dziejów komunikacji miejskiej w Chełmie" (zbiory ChBP).
Powyższy materiał opracowano na podstawie dokumentów z Archiwum Państwowe w Lublinie o/Chełm (APLOCh), lokalnej prasy z tamtego okresu oraz wydawnictwa Rocznik Chełmski tom 8, W. Sulimierski "Zarys Dziejów komunikacji miejskiej w Chełmie" (zbiory ChBP).
Fotografia: Dworzec PKS, ul. Lwowska "Sztandar Ludu" 1968 r., autor n/n (zbiory ChBP).
linii | (miasto / ogółem) | zakup | remonty | złomowanie | stan | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| | | | |||||
|
(1) - gazeta "Sztandar Ludu" rocznik 1968 (zbiory ChBP), (2) - oprócz linii 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 i 8 istniały linie tzw. "bisowe": 1 bis (Dworzec PKP - Kumowa Dolina), 2 bis - (Krzyż. Wojsławickie - Szpital) oraz 8 bis (pl. Kościuszki - Cementownia), (3) - APLOCh: Półroczne sprawozdania z komunikacji miejskiej za 1968 r. Chełm miasto, (4) - suma długość wszystkich tras to 69,9 km, (5) - 10 szt. SAN H-100 (faktyczna dostawa 12.1967 - wciągnięte do ewidencji 01.1968), następnie - 3 szt. SAN H-100 i 12.1968 - 3 szt. SAN H-100, (6) - łącznie ZKM posiadał na koniec roku 34 wozy (18 szt. SAN H-100, 16 szt. SAN H-25 i H27). * - długość ulic objętych siatką komunikacji miejskiej (nie liczono powtórnie dublujących się odcinków, na których kursowało wiele linii). Sumaryczna długość wszystkich linii - patrz (4). | |||||||