- Historia ZKM
- ⇨
- lata: 1987-31.10.1989
później wcześniej
Historia komunikacji miejskiej
ZKM Chełm (1959-1989) - ciąg dalszy. 1987 r. (ZKM Chełm)
Pierwsza podwyżka cen biletów w tym roku nastąpiła 25 kwietnia. Zmieniła ona cały taryfikator. Podstawowy bilet kosztował od tej pory 9 zł (szczegóły: TUTAJ). Ówczesne płaty za przejazd podzielone były na 5 stref (miejska + 4 podmiejskie).
Parę miesięcy później (1 października) dokonano korekty cennika ustanawiając jednocześnie tylko 2 strefy podmiejskie. Ceny biletów miejskich nie zmieniły się, natomiast zreorganizowano taryfikator pozamiejski (szczegóły: TUTAJ)
LINIE:
Na wakacje zmniejszono nieco liczbę kursów niektórych autobusów. I tak na przykład zawieszono linię 16 bis, na linii 1 (Dworzec Gł. PKP - Krzyż. Lubelskie) zmniejszono obsadę z 3 do 2 autobusów, wycofano też jeden z kursów 24 bis. Wydłużono za to obsadę wszystkich 4 pojazdów na linii 6 do pętli za kąpieliskiem Glinianki (dotychczas jeździł tam co drugi kurs, a reszta kończyła bieg dużo bliżej przy Cegielni).
Ze względu na rozkopaną ul. Trubakowską autobusy linii 5 i 10 kończyły swój bieg do połowy lipca przy zbiegu ulic Lubelskiej i Szpitalnej. Z początkiem lipca uruchomiono nową linię 37. Trasa: Unitra 3 Maja - Lwowska - I Armii W.P. - Hrubieszowska - Litewska - Buczka - 22 Lipca - Przemysłowa - Kolejowa - Dworzec PKP (w szczycie porannym i popołudniowym autobusy były przekierowywane do Cementowni. Kursy odbywały się co godzinę.
Nadal czynna była pętla na końcu ul. Lwowskiej (autobusy jeszcze nie dojeżdżały do os. Słonecznego).
OGÓLNE:
1 stycznia doszło do wypadku. Autobus ZKM pod wiaduktem przejechał po nogach leżącej na jezdni młodej kobiety. Ze złamaniami trafiła do szpitala. 20 stycznia po wyjątkowo obfitych opadach śniegu wyłączono czasowo z ruchu odcinek ul. Młodowskiej i Odrodzonego W.P. Ciężki sprzęt przez kilka godzin rozgarniał śnieg a autobusy z centrum pojechały objazdem ul. Lenina, Kolejową i Słowackiego - pasażerów oczekujących na wyłączonym z ruchu przystanku "pod Górką" zapomniano powiadomić...
W połowie roku udostępniono w prasie projekt zmian układu komunikacyjnego w centrum Chełma przygotowany przez Biuro Projektów Budownictwa Komunalnego "Stolica" w Warszawie. Zakładał on wprowadzenie ruchu jednokierunkowego w centrum oraz przeniesienie przystanku "przy pomniku" bliżej cerkwi. Temat, jak się później okazało, przewijał się przez następne dwa lata. Nawet z początkiem 1989 r. wydawało się, że już, już... No, właśnie! Jak zwykle wszystko zostało na papierze. Choć trzeba przyznać, że koncepcja była dobra.
Fotografia: Tygodnik Chełmski nr 6/1987 r. (zbiory ChBP).
Parę miesięcy później (1 października) dokonano korekty cennika ustanawiając jednocześnie tylko 2 strefy podmiejskie. Ceny biletów miejskich nie zmieniły się, natomiast zreorganizowano taryfikator pozamiejski (szczegóły: TUTAJ)
LINIE:
Na wakacje zmniejszono nieco liczbę kursów niektórych autobusów. I tak na przykład zawieszono linię 16 bis, na linii 1 (Dworzec Gł. PKP - Krzyż. Lubelskie) zmniejszono obsadę z 3 do 2 autobusów, wycofano też jeden z kursów 24 bis. Wydłużono za to obsadę wszystkich 4 pojazdów na linii 6 do pętli za kąpieliskiem Glinianki (dotychczas jeździł tam co drugi kurs, a reszta kończyła bieg dużo bliżej przy Cegielni).
Ze względu na rozkopaną ul. Trubakowską autobusy linii 5 i 10 kończyły swój bieg do połowy lipca przy zbiegu ulic Lubelskiej i Szpitalnej. Z początkiem lipca uruchomiono nową linię 37. Trasa: Unitra 3 Maja - Lwowska - I Armii W.P. - Hrubieszowska - Litewska - Buczka - 22 Lipca - Przemysłowa - Kolejowa - Dworzec PKP (w szczycie porannym i popołudniowym autobusy były przekierowywane do Cementowni. Kursy odbywały się co godzinę.
Nadal czynna była pętla na końcu ul. Lwowskiej (autobusy jeszcze nie dojeżdżały do os. Słonecznego).
OGÓLNE:
1 stycznia doszło do wypadku. Autobus ZKM pod wiaduktem przejechał po nogach leżącej na jezdni młodej kobiety. Ze złamaniami trafiła do szpitala. 20 stycznia po wyjątkowo obfitych opadach śniegu wyłączono czasowo z ruchu odcinek ul. Młodowskiej i Odrodzonego W.P. Ciężki sprzęt przez kilka godzin rozgarniał śnieg a autobusy z centrum pojechały objazdem ul. Lenina, Kolejową i Słowackiego - pasażerów oczekujących na wyłączonym z ruchu przystanku "pod Górką" zapomniano powiadomić...
W połowie roku udostępniono w prasie projekt zmian układu komunikacyjnego w centrum Chełma przygotowany przez Biuro Projektów Budownictwa Komunalnego "Stolica" w Warszawie. Zakładał on wprowadzenie ruchu jednokierunkowego w centrum oraz przeniesienie przystanku "przy pomniku" bliżej cerkwi. Temat, jak się później okazało, przewijał się przez następne dwa lata. Nawet z początkiem 1989 r. wydawało się, że już, już... No, właśnie! Jak zwykle wszystko zostało na papierze. Choć trzeba przyznać, że koncepcja była dobra.
aktualizacja: 5.05.2020 r.
Powyższy materiał opracowano na podstawie artykułów z lokalnej prasy z tamtego okresu ("Sztandar Ludu" i "Tygodnik Chełmski"), wydawnictwa "Dziennik Urzędowy Woj. Chełmskiego" nr 2/87 i 4/87 (zbiory ChBP), książki taborowej CLA Chełm (dzięki uprzejmości firmy) oraz informacji zawartych w Roczniku Statystycznym 1988.
Powyższy materiał opracowano na podstawie artykułów z lokalnej prasy z tamtego okresu ("Sztandar Ludu" i "Tygodnik Chełmski"), wydawnictwa "Dziennik Urzędowy Woj. Chełmskiego" nr 2/87 i 4/87 (zbiory ChBP), książki taborowej CLA Chełm (dzięki uprzejmości firmy) oraz informacji zawartych w Roczniku Statystycznym 1988.
Fotografia: Tygodnik Chełmski nr 6/1987 r. (zbiory ChBP).
linii | zakup | remonty | złomowanie(*) | stan | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| | | | |||||
|
(1) - nie uwzględniając tzw. linii "bisowych", (2) - Długość siatki ulic obsługiwanych przez ZKM to 119 km, sumaryczna długość wszystkich tras (w mieście i poza nim) nieznana. (3) - Książka taborowa CLA Chełm: w dwóch dostawach dostarczono w sumie 8 autobusów Jelcz M11 (17.03.1987 - 6 szt. z nr tab. #541-#546 i 31.07.1987 - 2 szt. z nr tab. #548, #549. (4) - Książka taborowa CLA Chełm: tabor stanowiły autobusy Jelcz PR-110M - 4 szt., Jelcz M11 - 13 szt., reszta to Autosany H9-35. (5) - Rocznik Statystyczny 1988, (*) - złomowanie, sprzedaż lub skreślenie ze stanu. | |||||||
1988 r. (ZKM Chełm)
Pierwsza (jak się okazało ostatnia tego roku) podwyżka cen biletów w komunikacji miejskiej miała miejsce 1 marca. Podstawowy bilet normalny zdrożał z 9 zł na 15 (szczegóły cennika: TUTAJ).
Zajezdnia przy ul. Wołyńskiej 53 w owym czasie posiadała 2 kanały naprawcze, na których można było jednocześnie naprawiać do 3 autobusów. W związku z tym duże nadzieje pokładano w dokończeniu budowy nowej bazy przy ul. Rampa Brzeska. Tam miało być 7 kanałów (każdy po 13 m długości do obsługi w przyszłości przegubowców), plac postojowy ze 120 stanowiskami oraz myjnia w budynku - co umożliwiłoby w końcu mycie pojazdów przy ujemnych temperaturach.
Z ciekawostek należy dodać, że średnia płaca kierowców ZKM kształtowała się na poziomie ok. 25 tys. zł, a i tak była najniższą w regionie. Dlatego zakład borykał się z kłopotami kadrowymi.
Na początku roku ZKM dysponował 73 autobusami (56 Autosanów i 17 Jelczy) z czego w ciągłym ruchu było 50 pojazdów. W planach na ten rok był zakup 10 nowych Jelczy M11 (co ziściło się w dwóch dostawach jeszcze w I półroczu).
W drugiej połowie roku Chełm był strasznie rozkopany. Wyłączone z ruchu były główne ulice miasta, czyli Kolejowa i I Armii Wojska Polskiego, co spowodowało kompletne wywrócenie do góry nogami rozkładów jazdy praktycznie wszystkich linii autobusowych!
W tym też roku studenci z Uniwersytetu Szczecińskiego opracowali na zlecenie Urzędu Wojewódzkiego nowy, rewolucyjny plan komunikacji miejskiej dla Chełma. Proponowano w nim zmniejszenie linii autobusowych z 37 do 16 oraz zwiększenie częstotliwości kursowania. Projekt odnośnie centrum bazował na koncepcji organizacji ruchu zaproponowanej przez Biuro Projektowym Budownictwa Komunalnego "Stolica" z 1987 roku. Zmiany w układzie tras miały dostosować komunikację do planowanej rozbudowy Lubelskiego Zagłębia Węglowego (proponowano m.in. dowożenie pracowników do kopalń bezpośrednio z Chełma). Wszystko zostało jednak na papierze, gdyż kasy wojewódzkie i miejskie na ten cel świeciły pustkami, a i niedługo potem czar budowy nowych kopalń bliżej miasta również okazał się iluzoryczny.
Zajezdnia przy ul. Wołyńskiej 53 w owym czasie posiadała 2 kanały naprawcze, na których można było jednocześnie naprawiać do 3 autobusów. W związku z tym duże nadzieje pokładano w dokończeniu budowy nowej bazy przy ul. Rampa Brzeska. Tam miało być 7 kanałów (każdy po 13 m długości do obsługi w przyszłości przegubowców), plac postojowy ze 120 stanowiskami oraz myjnia w budynku - co umożliwiłoby w końcu mycie pojazdów przy ujemnych temperaturach.
Z ciekawostek należy dodać, że średnia płaca kierowców ZKM kształtowała się na poziomie ok. 25 tys. zł, a i tak była najniższą w regionie. Dlatego zakład borykał się z kłopotami kadrowymi.
Na początku roku ZKM dysponował 73 autobusami (56 Autosanów i 17 Jelczy) z czego w ciągłym ruchu było 50 pojazdów. W planach na ten rok był zakup 10 nowych Jelczy M11 (co ziściło się w dwóch dostawach jeszcze w I półroczu).
W drugiej połowie roku Chełm był strasznie rozkopany. Wyłączone z ruchu były główne ulice miasta, czyli Kolejowa i I Armii Wojska Polskiego, co spowodowało kompletne wywrócenie do góry nogami rozkładów jazdy praktycznie wszystkich linii autobusowych!
W tym też roku studenci z Uniwersytetu Szczecińskiego opracowali na zlecenie Urzędu Wojewódzkiego nowy, rewolucyjny plan komunikacji miejskiej dla Chełma. Proponowano w nim zmniejszenie linii autobusowych z 37 do 16 oraz zwiększenie częstotliwości kursowania. Projekt odnośnie centrum bazował na koncepcji organizacji ruchu zaproponowanej przez Biuro Projektowym Budownictwa Komunalnego "Stolica" z 1987 roku. Zmiany w układzie tras miały dostosować komunikację do planowanej rozbudowy Lubelskiego Zagłębia Węglowego (proponowano m.in. dowożenie pracowników do kopalń bezpośrednio z Chełma). Wszystko zostało jednak na papierze, gdyż kasy wojewódzkie i miejskie na ten cel świeciły pustkami, a i niedługo potem czar budowy nowych kopalń bliżej miasta również okazał się iluzoryczny.
aktualizacja: 5.05.2020 r.
Powyższy materiał opracowano na podstawie artykułów z lokalnej prasy z tamtego okresu ("Sztandar Ludu" i "Tygodnik Chełmski"), wydawnictwa "Dziennik Urzędowy Woj. Chełmskiego" nr 1/88 i 12/88 (zbiory ChBP), książki taborowej CLA Chełm (dzięki uprzejmości firmy) oraz informacji zawartych w Roczniku Statystycznym 1990.
Powyższy materiał opracowano na podstawie artykułów z lokalnej prasy z tamtego okresu ("Sztandar Ludu" i "Tygodnik Chełmski"), wydawnictwa "Dziennik Urzędowy Woj. Chełmskiego" nr 1/88 i 12/88 (zbiory ChBP), książki taborowej CLA Chełm (dzięki uprzejmości firmy) oraz informacji zawartych w Roczniku Statystycznym 1990.
linii | zakup | remonty | złomowanie(*) | stan | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| | | | |||||
|
(1) - nie uwzględniając tzw. linii "bisowych", (2) - Długość siatki ulic obsługiwanych przez ZKM to 119 km, sumaryczna długość wszystkich tras (w mieście i poza nim) nieznana. (3) - Książka taborowa CLA Chełm: w dwóch dostawach dostarczono w sumie 10 autobusów Jelcz M11 (26.02.1988 - 3 szt. z nr tab. #553-#555 i 9.06.1988 - 7 szt. z nr tab. #563-#569. (4) - Książka taborowa CLA Chełm: tabor stanowiły autobusy Jelcz PR-110M - 4 szt., Jelcz M11 - 13 szt., reszta to Autosany H9-35. (5) - Książka taborowa CLA Chełm: tabor stanowiły autobusy Jelcz PR-110M - 4 szt., Jelcz M11 - 23 szt., Autosany H9-35 - 43 szt. (6) - Rocznik Statystyczny 1990, (*) - złomowanie, sprzedaż lub skreślenie ze stanu. | |||||||
do 10.1989 r. (ZKM Chełm)
PODWYŻKI:
1 kwietnia weszła w życie kolejna podwyżka cen biletów komunikacji miejskiej. Od tego czasu normalny bilet jednorazowy kosztował 26 zł. Sieć autobusowa była podzielona cenowo na trzy strefy: miejską (w granicach administracyjnych miasta) oraz dwie podmiejskie. Szczegółowy cennik: TUTAJ.
Od razu w kioskach Ruchu zabrakło nowych biletów, więc sprzedawano - stare droższe (2 x 15 zł). Sytuacja taka utrzymywała się przez kilka tygodni.
Cennik obowiązywał do 1 września, kiedy to dokonano "retuszu" - podwyższając cenę jednorazowego biletu na 60 zł. Szczegółowy cennik: TUTAJ. Przed końcem roku szalejąca inflacja wymusiła kolejną podwyżką (jest ona opisana w dziale obejmującym okres 1.11.1989 - 1990 (odbyła się już za czasów przekształcenia ZKM w MPK).
Podwyżki nie powodowały jednak wzrostu rentowności przedsiębiorstwa (szacowano, że 70% kosztów to były płace pracowników - wówczas 126 osób). Skokowo drożało też paliwo. Wraz z przestawianiem gospodarki na nowe tory zmieniły się także warunki zakupu nowych pojazdów. Dotychczas płacono w fabryce 30% ceny autobusu rozkładając resztę na raty. Teraz trzeba było płacić całość i to z bidnej kasy budżetu miasta. Dlatego w tym roku nie zakupiono żadnych nowych pojazdów, choć w planach był zakup 10 szt. i kasacja aż 25 autobusów!
STRAJK:
9 sierpnia załoga ZKM zagroziła strajkiem, a dzień później przystąpiła do niego. Autobusy pozostały w zajezdni. Przedstawiono następujące postulaty:
- nowe godzinowe stawki zaszeregowania (podwyżka z 520 na 700 zł),
- wyłączenie ZKM z MPGK w Chełmie,
- likwidacja do minimum godzin nadliczbowych,
- podniesienie o 100% cen biletów w dni wolne od pracy,
- wprowadzenie dodatku eksploatacyjnego dla kierowców w wysokości 200 zł za godz. oraz inne płacowe żądania.
Autobusy wyjechały powtórnie na trasy 11 sierpnia, po spełnieniu niektórych postulatów "od ręki" oraz zapewnieniu, że pozostałe będą sukcesywnie realizowane.
TRASY:
Na początku roku chełmian zelektryzowały kolejne doniesienia o planach ogromnej reorganizacji komunikacyjnej centrum miasta. Chciano wprowadzić ruch jednokierunkowy w obrębie centrum (ul. Lubelska, Narutowicza, Kopernika, Młodowskiej) oraz przenieść największy przesiadkowy przystanek (obok pomnika Braterstwa Broni - lub jak go powszechnie nazywano "dwóch niepijących albo śpiących"). Plan powstał jeszcze w 1987 r (patrz mapka w historii 1987 r.). Jego realizacja zdawała się zapewniona na 100%. W prasie regionalnej podawano już wszelkie wyliczenia dotyczące ogromnej inwestycji. Do końca roku wszystko miało być ukończone. Jak to jednak bywało w tamtych czasach - plany swoją drogą, a realia zgoła inną... Szkoda, że zabrakło naszym włodarzom pieniędzy, wyobraźni i rozmachu do wcielenia w życie tego planu.
Jeśli chodzi o trasy linii autobusowych, w maju oraz po okresie wakacyjnym dokonano korekt linii:
16 bis - likwidacja, zastąpiono ją linią 16,
26 - autobusy kończyły bieg na Dworcu Gł. PKP, a nie jak dotąd przy Cementowni.
PRZEKSZTAŁCENIE W MPK:
Oficjalnie od 1.11.1989 r. firma wystartowała pod nowym szyldem Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Chełmie. Opis przekształcenia znajdziesz w następnej zakładce historii obejmującej okres: 1.11.1989 - 1990.
Fotografie: Tygodnik Chełmski z 1989 r. - autor: Karol Dromlewski (zbiory ChBP).
1 kwietnia weszła w życie kolejna podwyżka cen biletów komunikacji miejskiej. Od tego czasu normalny bilet jednorazowy kosztował 26 zł. Sieć autobusowa była podzielona cenowo na trzy strefy: miejską (w granicach administracyjnych miasta) oraz dwie podmiejskie. Szczegółowy cennik: TUTAJ.
Od razu w kioskach Ruchu zabrakło nowych biletów, więc sprzedawano - stare droższe (2 x 15 zł). Sytuacja taka utrzymywała się przez kilka tygodni.
Cennik obowiązywał do 1 września, kiedy to dokonano "retuszu" - podwyższając cenę jednorazowego biletu na 60 zł. Szczegółowy cennik: TUTAJ. Przed końcem roku szalejąca inflacja wymusiła kolejną podwyżką (jest ona opisana w dziale obejmującym okres 1.11.1989 - 1990 (odbyła się już za czasów przekształcenia ZKM w MPK).
Podwyżki nie powodowały jednak wzrostu rentowności przedsiębiorstwa (szacowano, że 70% kosztów to były płace pracowników - wówczas 126 osób). Skokowo drożało też paliwo. Wraz z przestawianiem gospodarki na nowe tory zmieniły się także warunki zakupu nowych pojazdów. Dotychczas płacono w fabryce 30% ceny autobusu rozkładając resztę na raty. Teraz trzeba było płacić całość i to z bidnej kasy budżetu miasta. Dlatego w tym roku nie zakupiono żadnych nowych pojazdów, choć w planach był zakup 10 szt. i kasacja aż 25 autobusów!
STRAJK:
9 sierpnia załoga ZKM zagroziła strajkiem, a dzień później przystąpiła do niego. Autobusy pozostały w zajezdni. Przedstawiono następujące postulaty:
- nowe godzinowe stawki zaszeregowania (podwyżka z 520 na 700 zł),
- wyłączenie ZKM z MPGK w Chełmie,
- likwidacja do minimum godzin nadliczbowych,
- podniesienie o 100% cen biletów w dni wolne od pracy,
- wprowadzenie dodatku eksploatacyjnego dla kierowców w wysokości 200 zł za godz. oraz inne płacowe żądania.
Autobusy wyjechały powtórnie na trasy 11 sierpnia, po spełnieniu niektórych postulatów "od ręki" oraz zapewnieniu, że pozostałe będą sukcesywnie realizowane.
TRASY:
Na początku roku chełmian zelektryzowały kolejne doniesienia o planach ogromnej reorganizacji komunikacyjnej centrum miasta. Chciano wprowadzić ruch jednokierunkowy w obrębie centrum (ul. Lubelska, Narutowicza, Kopernika, Młodowskiej) oraz przenieść największy przesiadkowy przystanek (obok pomnika Braterstwa Broni - lub jak go powszechnie nazywano "dwóch niepijących albo śpiących"). Plan powstał jeszcze w 1987 r (patrz mapka w historii 1987 r.). Jego realizacja zdawała się zapewniona na 100%. W prasie regionalnej podawano już wszelkie wyliczenia dotyczące ogromnej inwestycji. Do końca roku wszystko miało być ukończone. Jak to jednak bywało w tamtych czasach - plany swoją drogą, a realia zgoła inną... Szkoda, że zabrakło naszym włodarzom pieniędzy, wyobraźni i rozmachu do wcielenia w życie tego planu.
Jeśli chodzi o trasy linii autobusowych, w maju oraz po okresie wakacyjnym dokonano korekt linii:
16 bis - likwidacja, zastąpiono ją linią 16,
26 - autobusy kończyły bieg na Dworcu Gł. PKP, a nie jak dotąd przy Cementowni.
PRZEKSZTAŁCENIE W MPK:
Oficjalnie od 1.11.1989 r. firma wystartowała pod nowym szyldem Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Chełmie. Opis przekształcenia znajdziesz w następnej zakładce historii obejmującej okres: 1.11.1989 - 1990.
aktualizacja: 6.12.2022 r. (w części opisowej) i 5.05.2020 (w tabeli niżej).
Powyższy materiał opracowano na podstawie artykułów z lokalnej prasy z tamtego okresu ("Sztandar Ludu" i "Tygodnik Chełmski").
Powyższy materiał opracowano na podstawie artykułów z lokalnej prasy z tamtego okresu ("Sztandar Ludu" i "Tygodnik Chełmski").
Fotografie: Tygodnik Chełmski z 1989 r. - autor: Karol Dromlewski (zbiory ChBP).
UWAGA: Również tabelę podsumowującą rok 1989 znajdziesz w opisie kolejnego okresu: 1.11.1989 - 1990.
później wcześniej