- Historia ZKM
- ⇨
- lata: 1975-1976
Historia komunikacji miejskiej
ZKM Chełm - okres funkcjonowania: 1959-1989tutaj: lata 1975-1976
Najprawdopodobniej do końca roku uruchomiono linie 18, 19 i 20 (info wymaga potwierdzenia).
Ważną datą był dzień 1 czerwca 1975 r - powstało wówczas województwo chełmskie, a Chełm stał się jego stolicą.
Na koniec kwietnia oddano do użytku nową bazę PKS przy ul. Hutniczej. Wyprowadzono tym samym większość autobusów PKS z dworca do zajezdni na peryferiach.
W dniach 15-28 maja 1975 zamknięty był "przejazd kowelski" - co powodowało zmianę trasy linii 3, a w lipcu rozkopano ul. Lwowską od rzeźni miejskiej do Pokrówki (trasę tej linii ponownie zmieniono objazdem przez Strupin - co, o dziwo, okazało się strzałem w dziesiątkę). Niestety, mimo petycji pasażerów o pozostawienie takiej trasy władze uznały, że wiedzą lepiej jak uszczęśliwić ludzi i z czasem przywrócono poprzedni bieg linii.
Wart podkreślenia jest fakt, iż ZKM w tym roku po raz pierwszy w swojej historii przewiozło ponad 10.000.000 pasażerów!
Z technicznych wiadomości: w każdym autobusie ZKM były zamontowane po 2 kasowniki typu KRAK (te z gałką, "strzelające" podczas kasowania i w większości przypadków połykające bilety). Jak podają gazety w dalszym ciągu w niektórych autobusach były jeszcze obsady konduktorskie (ostatnie 6 obsad zlikwidowano w 1978 r.)
Chełm na koniec roku liczył 45.500 mieszkańców.
Fotografia: Sztandar Ludu ze stycznia 1975 r (zbiory ChBP).
linii | zakup | remonty | złomowanie | stan | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| | | | |||||
|
(1) - nie uwzględniając tzw. linii "bisowych", (2) - 135 km sumaryczna długość linii w mieście, (3) - 59 kilometrów dróg pokrywała cała siatka połączeń ZKM. Natomiast sumaryczna długość wszystkich tras (w mieście i poza nim) to 159 km. | |||||||
W tekście występują odnośniki do źródeł oznaczone graficznie: oraz kolejnym numerem. Kliknięcie przeniesie cię na koniec strony, gdzie znajdziesz listę tych źródeł z możliwością podglądu lub pobrania.
Chcąc wzmocnić prestiż stolicy nowo powstałego województwa, z tzw. rozdzielnika centralnego przydzielono do Chełma pierwszą partię Autosanów H9-35. W sumie w styczniu, w dwóch ratach dotarło ich 20 szt. Szybko się okazało, że są bardzo "delikatne", czyli awaryjne. Jak donosiła prasa - tylko połowa z nich była eksploatowana, reszta stała w naprawach. 1
W Chełmie było w tamtym okresie 137 przystanków (w tym tylko kilka zadaszonych). W planie 5-letnim zapisano remont 122 przystanków i budowę wielu zatok. Wiadomo - papier w socjalizmie wszystko przyjmował.
Kolejno uruchamiano nowe linie:
21 (marzec 1976) trasa: Os. Cementowni - 22 Lipca - pl. PKWN - Odrodzonego W.P. - Lubelska - Szpitalna - Rejowiecka - HORODYSZCZE,
23 (marzec 1976) trasa: Os. Cementowni - 22 Lipca - pl. PKWN - Odrodzonego W.P. - pl. Stalingradzki - Lwowska(?) - I Armii W.P. - Hrubieszowska - KAMIEŃ,
24 (maj 1976) trasa: Cmentarz Komunalny - Wojsławicka - I Armii W.P. - Hrubieszowska - ZWM - 1 Maja - Mickiewicza - Kolejowa - Okszowska - OKSZÓW.
17.05.1976 r. uruchomiono w Chełmie pierwszą linię nocną oznaczoną nr 22. Mieszkańcy domagali się aby była oznaczona literą N - co też stało się dopiero w następnym roku (a i to na krótki czas). Trasa linii: Dworzec PKS (odjazdy godz. 22.05, 23.15, 1.25 i 4.35) - Lwowska - pl. Kościuszki - Odrodzonego W.P. - pl. PKWN - Świerczewskiego - Dworzec PKP (postój 3 min.) - Kolejowa - Os. Cementowni - Rolnicza - Jagiellońska - Hrubieszowska - I Armii WP - Dworzec PKS. Nie było kursów powrotnych. Bilet normalny kosztował 3,00 zł, ulgowy - 2,00 zł. 2 Po kilku tygodniach funkcjonowania okazało się, że linia nocna przyniosła przedsiebiorstwo obrót na biletach w kwocie zaledwie 182 zł. 3
Jeśli chodzi o zajezdnię, to mogę przypuszczać, że do końca lutego zezłomowano 5 autobusów (udokumentowany stan w zajezdni na początek marca to 60 pojazdów), natomiast w końcówce roku (wrzesień-grudzień) kasacji uległy jeszcze dwa najbardziej wyeksploatowane autobusy.
Sama zajezdnia od 17-tu lat pozostawała w stanie mało zmienionym: czynne były 2 kanały rewizyjne (oceniano, że do obsługi 60 autobusów potrzeba ich aż 11). Na placu zajezdni o powierzchni 9.800 mkw. zlokalizowane były warsztaty ZKM oraz innych podmiotów transportowych, magazyny, stacja paliw, dyspozytornia, biura, pomieszczenia socjalne, myjnia, budynki gospodarcze i stanowiska dla 60 autobusów. 4 Warto wspomnieć, że warsztaty pracowały wówczas na 3 zmiany (całodobowo), a i tak nie były w stanie nadążać z bieżącymi naprawami. Brakowało sprzętu pomiarowego i do diagnostyki oraz części zamiennych i eksploatacyjnych. 5
Po ośmiu miesiacach 1976 r. w mieście funkcjonowały 24 linie o łącznej długosci tras 200,5 km. Czerwone autobusy w tym okresie przewiozły niemal 8 mln. pasażerów. 8 linii miało charakter podmiejski - docierały do Kamienia, Strachosławia, Pokrówki, Okszowa, Strupina, Rożdżałowa, Krzywic, Żółtaniec, Horodyszcza oraz Nowin. Od wiosny do jesieni kursowała tzw. "zielona linia" (dojeżdżała do Kumowej Doliny przy szosie na Rejowiec - kursy w wolne soboty, niedziele i święta). 6
W tym roku (po dwuletniej pauzie) ruszyła budowa drugiej części obwodnicy południowej (od ul. Lwowskiej do Lubelskiej). Budowa wiaduktu będącego jej przedłużeniem do ul. Rejowieckiej była w bardzo zaawansowanej fazie. Remontom podlegało wiele ulic objętych kursami komunikacji miejskiej (Okszowska, Lubelska, Litewska, Rejowiecka, Lwowska, Żeromskiego, pl. 1000-lecia, Świerczewskiego, skrzyżowanie Kolejowej ze Starościńską). Nie udało mi się ustalić czy i w jaki sposób były organizowane objazdy.
Na sesjach radni MRN podnosili tradycyjne tematy dotyczące funkcjonowania ZKM - nieregularne kursy, brak rozkładów na przystankach, brak zadaszeń, obcesowość kierowców, częste braki tablic kierunkowych w autobusach. Co ciekawe, pochylano się również nad potrzebą budowy nowej zajezdni - a jak wynika ze źródeł była to już czwarta próba w tym kierunku. Za każdym razem plany budowy wypadały z harmonogramów ustalanych we władzach wojewódzkich. 7
Na koniec ciekawostka. Pod koniec roku ruszyła w Polsce seryjna produkcja tzw. Jelcza-Berlieta PR-110. Jak ja się nie mogłem doczekać kiedy będą jeździć po Chełmie!
Przystanek na dawnym pl. PKWN lub pl. Stalingradzkim.
Fotografia: "Sztandar Ludu" z marca 1976 r. - autor: nieznany (zbiory ChBP).
| Numeracja linii |
Siatka połączeń * / suma długości linii |
TABOR: zakup |
TABOR: remonty |
TABOR: złomowanie |
TABOR: stan (koniec roku) |
Liczba pasażerów |
Wozokilometry |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1-24 ** | ? km / 168 km (miasto) ? km / 200,5 km (ogółem) 6 |
4 szt. 8 (20.01.1976) 16 szt. 1 (do 31.01.1976) |
b.d. | 5 szt. (do 03.1976) 2 szt. (do 12.1976) |
60 szt. (do 03.1976) 58 szt. 9 (31.12.1976) |
(I półrocze) 11.800.000 9 (koniec roku) |
7.972.400 |
|
* - siatka połączeń to sumaryczna długość ulic objętych działaniem komunikacji miejskiej, ** - numeracja: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13(?), 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24 - bez uwzględnienia linii "bisowych" - (stan na: 31.12.1976). W ciągu roku uruchamiono linie nr 21, 22 (nocna), 23 i 24. |
|||||||
|
1
|
Gazeta Sztandar Ludu (I kwartał 1976). Oryginał znajduje sie w wersji papierowej w czytelni ChBP w Chełmie. Tutaj: artykuł pt. "Chełmskie Autosany - pośpiech czy brakorubstwo?". Autor publikacji: Wit. Sygnatura: brak |
|
2
|
Gazeta Sztandar Ludu (maj 1976). Oryginał znajduje sie w wersji papierowej w czytelni ChBP w Chełmie. Tutaj: artykuł pt. "Nocną linię autobusową uruchomiono w Chełmie". Autor publikacji: Wit. Sygnatura: brak |
|
3
|
"Sprawozdania z sesji Miejskiej Rady Narodowej za rok 1976". Oryginał znajduje sie w wersji papierowej w Archiwum Państwowym w Lublinie Oddział w Chełmie. Tutaj: wycinek dotyczący braku rentowności nocnej linii w Chełmie. Sygnatura: do uzupełnienia |
|
4
|
Jak wyżej. Tutaj: informacja dotycząca bazy ZKM. Sygnatura: do uzupełnienia |
|
5
|
Jak wyżej. Tutaj: informacja dotycząca pracy warsztatów ZKM. Sygnatura: do uzupełnienia |
|
6
|
Jak wyżej. Tutaj: informacja dotycząca funkcjonowania linii autobusowych ZKM w 1976 r. Sygnatura: do uzupełnienia |
|
7
|
Jak wyżej. Tutaj: informacja dotycząca nieskutecznych prób rozpoczęcia budowy nowej zajedni autobusowej. Sygnatura: do uzupełnienia |
|
8
|
Gazeta Sztandar Ludu (styczeń 1976). Oryginał znajduje sie w wersji papierowej w czytelni ChBP w Chełmie. Tutaj: artykuł pt. "20 Autosanów dla Chełma". Autor publikacji: Wit. Sygnatura: brak |
|
9
|
"Plan społeczno-gospodarczego rozwoju na lata 1976-1980 i na 1977 rok. Miasto Chełm". Oryginał znajduje sie w wersji papierowej w Archiwum Państwowym w Lublinie Oddział w Chełmie. Tutaj: tabela z danymi o liczbie przewiezionych pasażerów oraz stanie taboru na koniec 1976 r. Sygnatura: do uzupełnienia |